Bosland in de prehistorie

Jagen op beren

Aan het einde van de laatste ijstijd, 14.000 jaar geleden, woonden er reeds mensen in het gebied dat we nu Bosland noemen. In het beekdal van de Molse Nete (Kattenrijt) in het Lommelse Kattenbos werden sporen teruggevonden van stenen werktuigen uit deze periode. Deze kan je bezichtigen in Museum De Kolonie. Het gebied was een ideale woonplaats voor onze voorouders: ten zuiden van een duinrug (dus uit de wind), aan de rand van een ven of moeras (dus in de nabijheid van water en vis) en aan de rand van een bos, waar ze joegen op beren, reeën, oerrunderen en elanden.

Vondsten van 10.800 jaar geleden uit datzelfde beekdal tonen dan weer duidelijk aan hoe het landschap en de prooien veranderd waren. Uit die periode werden kleinere, vuurstenen werktuigen gevonden. De jagers waren overgeschakeld op herten, wilde zwijnen en vossen.

Gevonden scherven van aardewerken potten schetsen het leven van de eerste Lommelse boeren, zo’n 5000 jaar geleden, toen men overging op het telen van vee en het omhakken van bomen voor de aanleg van akkers. In het museum De Kolonie kan je flink wat urnen bezichtigen van boeren uit de ijzertijd en een schat uit de Konijnepijp, een offer van bronzen voorwerpen.

Vondsten in Pelt

In de omgeving van de Peltse Hunnebergen bevinden zich de restanten van een prehistorische begraafplaats, die dateert uit de late Bronstijd - vroege IJzertijd (800 - 400 voor Christus). In die tijd was er een nederzetting in de vallei van de Holvense beek. In die periode cremeerden de Peltenaren hun doden. De assen bewaarden ze in een aarden urne, die werd ingegraven in een kuiltje en afgedekt met een laag heuveltje. Die heuvels werden soms afgeschermd met een greppel en een houten omheining. Men spreekt dan ook van de Urnenveldencultuur. Deze urnenvelden werden ontdekt tijdens opgravingen in de 20ste eeuw en eind jaren 1980 gereconstrueerd. Je vindt een dergelijk gereconstrueerd urnenveld aan het ‘Wandelen met wielen’-pad in de Gortenstraat.

Verder ontdekte men in Pelt onder meer een voorromeinse begraafplaats op de Heesakkerheide, een mesolitische vindplaats (de midden steentijd) nabij de plek Steenweg en een voorromeinse begraafplaats op de Hoeven. Op de Dorperheide trof men (fragmenten van) bekers die behoorden tot de Bekercultuur, een naam die verwijst naar een periode in het palaeolithicum (de oude Steentijd) en die in de Kempen haar bloei kende van ongeveer 2.200 tot 1.500 voor Christus.

Op het Holven werd een dolium gevonden. Dit is een grote, aardewerken vaas die de oude Romeinen vaak gebruikten voor het opslaan en vervoeren van goederen. Op het Lindel ontdekte men voorromeinse grafheuvels. In Lindel vond men ook een vergulde koperen triëns in een Merovingisch grafveld, samen met andere metalen voorwerpen.

Keltische aanwezigheid in Peer

Bosland - Grafheuvels in PeerOp het gehucht Molhem in Peer liggen vijf prehistorische grafheuvels die dateren uit de periode 800 tot 500 v.C. De vijf grafheuvels dateren waarschijnlijk uit de late bronstijd tot vroege ijzertijd. De grafheuvels zijn cirkelvormig tot ovaal. Ze zijn maximaal één meter hoog. Hun doormeter varieert van 4,5 tot 12 meter. Rond de meeste heuvels werden kringgreppels gegraven. In 1959 ving het wetenschappelijk onderzoek aan. De eerste twee werden onderzocht door M. Vanderhoeven, het volgende paar door A. Claassen en R. Nauts en de vijfde door laatst genoemde en J. Ulenaers.

Bosland - Grafheuvels in PeerIets verder in Peer, nabij de Brogelse Hoogstraat, deden archeologen een bijzondere ontdekking in 2016. Onder de vredige akkers bleken eeuwenlang twee Keltische cultusplaatsen verborgen te gaan. Vanaf de jaren 2000 meldden amateur-archeologen al enkele bijzondere vondsten. Nadat het Agentschap Onroerend Erfgoed in 2011 een proefsleuvenonderzoek uitvoerde, werd besloten om de site grondig te onderzoeken.

Enkele jaren later vonden archeologen van het genoemde agentschap maar liefst 2000 sporen uit de steentijd, de ijzertijd en de Romeinse tijd. Vooral de vondsten uit die laatste periode wekken verwondering. Er is immers niet zoveel bekend over de overgang van de Keltische naar de Romeinse tijd in onze streken. De vondsten van een duizendtal metalen voorwerpen, zoals mantelspelden en munten, wijzen er in elk geval op dat deze site als een heilig plaats gold. Nabij het ‘heilige bos’ zou men zo diverse gaven hebben geofferd.

Keer terug naar het verleden, kom op ontdekking!

Museum De Kolonie

Grafheuvels Molhem Peer

  • Locatie: Molhemstraat, in het bosje achter de kapel van Molhem.
  • Info: Toerisme Peer, T 011 61 16 02

Grafheuvels Pelt

  • Locatie: Er ligt een gereconstrueerde grafheuvel aan de Gortenstraat, langs de Blauwe Route in het wandelgebied Holven-’t Plat.
  • Info: Toerisme Pelt, T 011 94 94 90

Kijkwandeling Kattenbos

  • Locatie: Op de route van de kijkwandeling in Kattenbos wordt ook aandacht besteed aan de geschiedenis van deze streek, vooral dan aan de plaats Nieuwe Voswijers, een beemdengebied langs de Katrijt, een van de plekken waar sporen werden ontdekte die wijzen op prehistorische bewoners in Lommel.