Nationaal Park Bosland

Het Nationaal Park Bosland koestert het grootste Vlaamse natuurmassief en laat het verder groeien tot een ecologische, attractieve en internationaal exemplarische regio waar onze huidige en toekomstige generaties in leven en beleven.

Inleiding

Vlaams Minister van Omgeving Zuhal Demir lanceerde op 19 april 2021 een oproep voor kandidaat Nationale Parken Vlaanderen en Landschapsparken. Kandidaten konden tot 15 september 2021 een parknota indienen. Tien gebiedscoalities dienden een kandidatuur in voor erkenning tot Nationaal Park Vlaanderen en dertien voor erkenning tot Landschapspark.

Begin 2022 werden zes kandidaten geselecteerd voor het verdere traject van Nationale Parken: Bosland, Brabantse Wouden, Hoge Kempen, Kalmthoutse Heide, Scheldevallei en Taxandria. Uiteindelijk hebben op 31 mei 2023 vijf kandidaten hun Masterplan en Operationeel Plan ingediend.

De plannen van de kandidaat Nationale Parken werden beoordeeld door een commissie van experten uit binnen- en buitenland onder leiding van dhr. Geert Noels. Hun advies werd voorgelegd aan de Vlaamse Regering, die op 13 oktober 2023 vier Nationale Parken erkende, namelijk Bosland, Brabantse Wouden, Hoge Kempen en Scheldevallei. Vier unieke parken met zeer verschillende natuurtypes en belevingswaarden.

Nationaal Park Bosland

Masterplan 2024-2048

Lees of download het Masterplan 2024-2048 via deze link.

Het Nationaal Park Bosland Masterplan 2024-2048 beoogt een structurele investering in het landschap van de toekomst. Een landschap waarin kostbare natuur alle ruimte krijgt, een landschap dat een gezonde omgeving is voor inwoners en een slimme investeringsbasis biedt voor ondernemers.

Het uitgangspunt voor de opzet en de ontwikkeling van het Nationaal Park Bosland is de overtuiging dat enkel een duurzame mens-natuurrelatie een Nationaal Park echt doet floreren. Het Masterplan 2024-2048 wil hierin minstens faciliteren. Mens en natuur leven dicht bij elkaar en zijn steeds met elkaar verbonden in het toekomstig Nationaal Park Bosland. We vertrekken vanuit het idee dat Bosland de thuisbasis is van bijzondere soorten, van vele bewoners én van actieve ondernemers. Tegelijk is de visie een vertolking van de verantwoordelijkheid die we voelen naar volgende generaties.

De toekomstvisie bestaat uit drie ambities: de realisatie van een ecologisch waardevol, attractief en exemplarisch Nationaal Park Bosland. Deze ambities vormen het kompas om het huidige Bosland als Nationaal Park te ontwikkelen en ontsluiten, waarbij het evenwicht en de relatie tussen mens en natuur primeert. Bij elke ambitie worden strategische programma’s uitgewerkt, bestaande uit concrete doelstellingen, die via samenwerking bereikt worden.

Een ecologisch waardevol Nationaal Park

Nationaal Park Bosland is een waardevol natuurcomplex dat in de Vlaamse context van uitzonderlijke grootte is. Deze ambitie vertrekt enerzijds vanuit de idee dat natuur niet stopt aan grenzen en focust op natuurversterking en -verbinding. 

Anderzijds komt intrinsieke kwaliteitsverhoging de biodiversiteit ten goede. Daarbij komt dat de klimaatuitdagingen een urgente opgave zijn. Ambitie 1 legt daarom de focus op kansen en uitdagingen op vlak van natuurversterking, biodiversiteit en klimaatrobuustheid.

Een attractief Nationaal Park

Het Nationaal Park Bosland biedt ruimte voor leven, beleven en ondernemen in symbiose met natuur en landschap. Binnen deze ambitie ligt de focus op kansen en uitdagingen m.b.t. toeleiding naar en ontsluiting van het Nationaal Park en het valoriseren van de aanwezige erfgoedkwaliteiten. Omdat in dit Nationaal Park iedereen welkom is, wordt bij de duurzame ontwikkeling en ontsluiting volop aandacht besteed aan het bieden van een Nationaal Park beleving op maat van doelgroepen.

Een internationaal exemplarisch Nationaal Park

Het Nationaal Park Bosland wil internationaal toonaangevend zijn op vlak van parkmanagement, natuur- en landschapsbeheer en significant bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek. Een open houding en professionele communicatie zijn hierbij essentieel. Ambitie 3 legt daarom de focus op samenwerking met en wisselwerking tussen partners en stakeholders.

Landschapsbiografie

Lees of download de Landschapsbiografie via deze link

De Landschapsbiografie vormt een objectieve lezing van Bosland en haar omgeving. Aan de basis ligt een multidisciplinair onderzoek naar de evolutie en ontwikkeling van het markante (cultuur)landschap doorheen de tijd. De biografie beschrijft o.a. het typerende gradiëntlandschap van kurkdroge landduinen tot kletsnatte broekbossen en de manier waarop mensen door de eeuwen heen dit landschap mee vormgegeven hebben.

Het toont eveneens hoe het huidige Bosland haar geschiedenis deelt met de ruimere omgeving en landschappelijk het hart vormt van een samenhangend landschap, dat zich verder uitstrekt over de Vlaamse en Nederlandse Kempen. De Landschapsbiografie is een richtinggevende basis voor het Masterplan.

Operationeel Plan 2024-2030

Lees of download het Operationeel plan en het Actieplan 2024-2030 via deze link.

In het Operationeel Programma wordt verduidelijkt welke acties in de eerste planperiode 2024-2030 in en rond de perimeter van het beoogde Nationaal Park Bosland zijn voorzien. De acties passen telkens binnen strategische programma’s van dit Masterplan en dragen bij aan de realisatie van de ambities. De acties zijn aangebracht door en/of getoetst met de betrokken partners en allen gevalideerd door de gebiedscoalitie.

Governance

Het Governanceplan beschrijft het traject richting het Masterplan (planproces) en de opzet van de gebiedscoalitie en het ruimer bondgenootschap. Het beschrijft hoe (organisatorisch) en met wie (partners en stakeholders) het Nationaal Park Bosland gerealiseerd wordt.

Het Nationaal Park Bosland is een maatschappelijk project met een traditie in duurzame planning en een traditie in community building. Er wordt consequent ingezet op het betrekken van lokale stakeholders en partners, het stimuleren van sociaal ondernemerschap en het smeden van sterke publiek-private allianties.